“Een cappuccino”, zeggen ze in koor. Sinds de introductieweek van de Filmacademie (2019) zijn regisseur Edward de Jong en scenarist Jop Leuven onafscheidelijk. Het duo maakte de afstudeerfilm Niks Gebeurd over seksueel misbruik binnen de familiesfeer en intimiteitsproblematiek. Beiden strijken neer in de rode zithoek van Café Quartier Putain nabij de Amsterdamse rosse buurt. Ze vertellen over hun samenwerking en de liefde voor film die zij delen met filmclub DiMiBi. 

Het idee voor hun eerste film bedenkt Edward tijdens een bezoek aan het Nederlands Film Festival. In de herfstvakantie van datzelfde jaar slaan ze voor het eerst de handen ineen. Zo ook voor hun afstudeerfilm Niks Gebeurd. Hierin deelt Stijn het seksueel misbruik door zijn vader Theo in de familieapp, waardoor Niels zijn eigen intimiteitsproblemen beter begrijpt en wordt geconfronteerd met zijn eigen verleden. Dit bemoeilijkt de relatie met zijn vriendin Suzanne. Wanneer het geheim op tafel komt, gaan Niels en Suzanne de confrontatie aan met Theo.  

Jullie afstudeerfilm gaat over vrij precaire thematiek. Hoe ontstond de fascinatie hiervoor? 
Edward: “We willen een zo goed mogelijke representatie van dit soort onderwerpen laten zien, zijn allebei geïnteresseerd in familiedynamiek en de dynamiek binnen relaties. We vinden het interessant hoe het een het ander kan beïnvloeden. Hoe je in een relatie staat, kan je verbinden aan de manier hoe je bent opgegroeid en naar seks kijkt. Zit dat scheef, dan ervaar je moeite met intimiteit, ‘de ander’.” Jop: “Natuurlijk hebben we onderzoek gedaan, erover gelezen en gesproken met seksuologen. Daarnaast hebben we lijntjes uitgelegd via onze producent om instanties te benaderen.”  

Twee van de hoofdrollen zijn weggelegd voor Gouden Kalf-winnaars Laura Bakker en Tobias Kersloot. Waarom deze acteurs? 
Jop: “We zijn fan van regisseur Vincent Tilanus en bekeken zijn film Heartbeats met Laura Bakker. We waren starstruck. Ze speelt naturalistisch, heeft fijne humor en is onderdeel van cabaretduo nOOb, waardoor ze over een steengoede timing beschikt en altijd reageert in het moment van de scène.” Edward: “Ik kende Tobias omdat hij in Do Not Hesitate speelt. In de film vond ik zijn transformatie ontzettend sterk, mede daarom heb ik hem gevraagd voor onze film. Beiden hebben het uit goodwill gedaan. Vanuit de Filmacademie mag je acteurs niet betalen.” 

Hoe zouden jullie je stijl beschrijven? 
Edward: “Alles is wijd gedraaid: langere takes, met veel afstand. Ik ben vaak bezig met de manier waarop acteurs ongemak uit de weg kunnen gaan, iets niet voelen maar juist verbloemen. Pas dan kom je dichterbij een personage en kan iemand zich in je herkennen.” Jop: “De emotie moet bij de kijker liggen, maar niet zozeer op het scherm. Het is meestal een van de twee: of de kijker is aan het huilen en ik voel niks, of ik ben geraakt en zij proberen hun tranen in te houden.” Inzoomend op de vertelvorm delen de jongens dat ze uitvoerig hebben ingezet op dialoog. Jop: “Het is geen literatuur, maar echt spreektaal. We houden allebei van films waarbij de tekst over banale onderwerpen lijkt te gaan, je spanning kunt opmaken uit het gedrag van de acteurs. Op die manier kunnen ze spelen wat er onder de tekst ligt.” Edward: “Veel films duiken in de subjectieve belevingswereld van een personage. Wij willen naar het gedrag kijken, zodat de kijker zelf kan invullen wanneer hij/zij iets begrijpt, de gevolgen inziet.” 

Houden jullie je vast aan de geschreven teksten? Of staan jullie open voor improvisatie? 
Edward: “We improviseren niet echt. De teksten zijn zo geschreven dat deze melodieus aanvoelen. De melodie testen we tijdens de repetities. Wanneer wij en de acteurs merken dat de teksten niet fijn lopen, passen we ze aan.” 

Kunnen jullie een voorbeeld schetsen van een melodieus moment in de tekst? 
Jop: “Muzikaliteit in tekst gaat voor mij over ritme. Neem actrice Tine Joustra, zij speelt de stiefmoeder. Ze vertelt ergens over badkamertegels die omlaag zakken. In goed overleg hebben we samen de tekst aangepast op de set. Thuis had zij deze situatie zelf meegemaakt. Door de veranderingen behielden we het ritme en muzikaliteit van onze film, maar met meer echtheid van Tine Joustra.” Edward: “Mensen herhalen zichzelf snel wanneer ze een punt willen maken. Bij Nederlandse scripts lees je vaak een vraag en een antwoord. Het is plotinformatie; men voert geen echt gesprek, maar is constant bezig met het opvoeren van eigen argumenten. Ik hou ervan wanneer acteurs elkaar onderbreken, dialoog over elkaar heen zetten. Als scriptaanwijzing gaven we wel eens: ‘Hier breek je in op een uitspraak van je tegenspeler.’ " Jop knikt instemmend: “Ik las eens het script van Little Women, geschreven en geregisseerd door Greta Gerwig. Gerwig plaatste een slash waar een andere acteur moest beginnen. In een echt gesprek triggert het eind van een zin je zelden, dit passen wij ook toe in onze dialoog.” 

Aan welk draaimoment hebben jullie een goede herinnering overgehouden? 
Edward: “De gourmetscène in één shot. Daarin zitten zes mensen aan een eettafel; heel cultureel specifiek. Het is lekker Nederlands, dat gedoe met die pannetjes.” Jop: “Het scenario van deze scène beslaat acht pagina’s. We hebben zestien keer gedraaid. Op een bepaald punt blijf je nieuwe situaties in de take ontdekken. Onze acteurs spelen echt geniaal!” 

Jullie staan te boek als de jongens van filmclub DiMiBi: de dinsdagmiddagbioscoop. Vertel! 
Edward: “Wij zijn erg betrokken cinefielen, die onze filmliefde verkopen aan de rest van de Filmacademie, bijvoorbeeld tijdens de Open Dagen. Elke dinsdagmiddag organiseren we met een clubje medestudenten filmvertoningen in een projectiezaal op school.” Jop: “We dragen aan wat wij interessant vinden, maar anderen mogen ook ideeën insturen.” Jop: “Zo waren we kortgeleden bij Quentin Tarantino’s boektournee in Theater Carré. In zijn non-fictiedebuut Cinema Speculation heeft hij het over Deliverance, een Amerikaanse thriller uit 1972. Door de film te draaien bij DiMiBi, zochten we aansluiting op de actualiteit.”  Edward: “Ook stuurden we Tarantino een brief vanuit de DiMiBi met de vraag of hij naar de Filmacademie wilde komen.” Jop: “Hij had geen tijd, maar we hebben wel antwoord gekregen.” Glunderend vertellen de jongens dat ze de filmclips die op de avond zelf werden vertoond hebben gemonteerd, waarna ze een uitnodiging ontvingen voor Tarantino’s signeersessie in Atheneum Boekhandel. Edward: “Voorafgaand aan de sessie mochten we tien minuten met hem praten.” Jop: “Daar zijn we nog steeds mega enthousiast over.” 

Interview door: Gina Miroula