Spelen met geluid
Interview Burak Öztaş (lichting 2020)
Burak Öztaş’ naam zal tijdens Keep an Eye Filmacademie Festival 2020 in maar liefst drie films in de aftiteling verschijnen. Als Sound Designer werkte hij onder andere mee aan Harmonia – een interessante film qua geluidsontwerp omdat er veel verschillende lagen in zitten, waaronder een onzichtbaar personage dat enkel vorm krijgt door middel van geluid. Een flinke klus die hij, wanneer we hem vlak voor de zomervakantie spreken, bijna heeft afgerond. De dag na ons gesprek zal de crew het eindresultaat voor het eerst bekijken in de projectiezaal. Daarmee komt er voor Burak een einde aan een intensieve post-periode, waarin hij zes weken bijna dagelijks in de studio zat. “Tijdens de lockdown werkte ik in een vrijwel lege school, dagenlang verdwaald in die film. Dat was intens, maar vooral ook heel leuk. Je moet dit vak ook wel erg leuk vinden trouwens, anders ben je gek om je jezelf dagen lang in een hokje op te sluiten.”
Omdat Harmonia met een uitgebreid geluidsconcept werd bedacht, was Burak vanaf het begin bij de ontwikkeling betrokken en was de montage ook een stuk intensiever dan gebruikelijk. “We hebben samen met de regisseur een plan geschreven, maar of het ging werken was vooral een kwestie van proberen in de post. We wisten bijvoorbeeld dat we de voice-over wilden gebruiken om de prestatiedruk waarmee het hoofdkarakter worstelt hoorbaar te maken, maar hoe we dat precies gingen doen moesten we nog ontdekken.”
Burak op de set van zijn andere afstudeerfilm 'A View From Above'
Als Sound Designer ben je over het algemeen vanaf de opnames tot de post-productie bij een film betrokken, maar soms ook al tijdens de scenario-ontwikkeling. Tijdens de opleiding leer je in drie gebieden te werken: geluidsopname op de set, geluidsontwerp, en de mixage. In het geluidsontwerp wordt er een concept ontwikkelt, een plan gemaakt van wat er moet worden opgenomen, en wordt er een componist betrokken voor de soundtrack. Samen bedenk je hoe de film gaat klinken, en welke elementen de vertelling kunnen versterken. In de mixage, de eindfase waarin al die elementen samenkomen, krijgt de opzet van geluidsmontage verder vorm en wordt het een geheel. “De eerste twee jaar doe je voor je projecten alles zelf, en vanaf het derde jaar verdeel je de taken onderling met klasgenoten. Dan wordt ook meer duidelijk welke student welke voorkeur heeft. Tijdens mijn laatste jaar heb ik me bijvoorbeeld meer bewogen richting post-productie: geluidsontwerp en mixage.”
Als Sound Designer bekommer je je dus om de technische kant van geluid, maar ben je vooral ook veel bezig met de betekenis daarvan. Welke emoties roepen geluiden op? En hoe beïnvloedt wat je laat horen de beleving van een film? Het vak Sound design bleek voor Burak veel breder dan hij had verwacht. “Ik had niet het idee dat je zoveel invloed kon hebben op een film met alleen het geluid. De beste manier om iemand te laten ervaren wat Sound design inhoudt is een film te laten horen voor en na de montage. Eigenlijk alle geluiden die je in een film hoort naast de dialoog en die je als kijker als ‘normaal’ ervaart, zijn toegevoegd. Van de geluiden van kleding, tot voetstappen en gesprekken op de achtergrond. En dat is in zowel fictie als documentaire zo. Als je het goed doet hebben mensen niet door wat er met het geluid is gebeurd, terwijl het wel hun hele gevoel en beleving bepaald. Je kunt de focus van het publiek naar compleet andere plekken trekken.”
Wat hij het leukste aan zijn vak vindt? “Het spelen en experimenteren met geluid. Ik gooi bijvoorbeeld vaak willekeurige geluiden onder beelden om te kijken wat het doet. Door daarmee te spelen kun je nieuwe mogelijkheden ontdekken die niet per se voor de hand liggen. Als Sound Designer is het verleidelijk om vast te gaan zitten aan wat je ziet op beeld, maar de uitdaging is om daarvan los te komen. Anders ben je alleen aan het laten horen wat je ziet, en Sound Design is veel meer dan dat. Op de academie stimuleren ze dat gelukkig. Tijdens de opleiding wordt je niet één op één vertelt wat je moet doen en hoe, maar moedigen ze je aan om vooral zelf te ontdekken. Doordat je hierin wordt vrijgelaten ontwikkel je een eigen visie en stem.”